Mała nowelizacja
Ustawa o zmianie ustawy – prawo zamówień publicznych oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tzw. „mała nowelizacja”) weszła w życie w dniu 22 grudnia 2009 r. Najistotniejsze ze zmian dotyczą takich kwestii, jak:
Skrócenie terminu na składanie pytań do siwz
Nowe przepisy zobowiązują zamawiającego do odpowiedzi wyłącznie na te pytania wykonawców, które wpłynęły nie później niż do końca dnia, w którym upływa połowa terminu składania ofert. W przeciwnym wypadku lub w sytuacji, w której pytanie dotyczy kwestii już wyjaśnionej, zamawiający nie musi na nie odpowiadać.
Warunki udziału w postępowaniu
Nowela wprowadza możliwość, aby wykonawca chcący wziąć udział w przetargu mógł polegać na wiedzy, doświadczeniu i zdolnościach finansowych innych podmiotów niezależnie od charakteru prawnego łączących go z nimi stosunków. Ponadto, jeżeli z uzasadnionej przyczyny wykonawca nie będzie mógł przedstawić dokumentów dotyczących sytuacji finansowej i ekonomicznej wymaganych przez zamawiającego, wykonawca będzie miał prawo przedstawić inny dokument, który w wystarczający sposób potwierdza spełnienie opisanego przez zamawiającego warunku udziału w przetargu.
Możliwość udzielania zaliczek
Nowela wyraźnie przesądza i potwierdza możliwość udzielania przez zamawiających zaliczek na poczet wynagrodzenia wykonawcy. Co do zasady udzielenie zaliczki możliwe będzie, gdy (a) zamówienie dotyczy robót budowlanych lub (b) wszystkich rodzajów zamówień, jeśli są finansowane z udziałem środków unijnych lub z udziałem innych nie podlegających zwrotowi środków ze źródeł zagranicznych. Ograniczenia w zakresie udzielania zaliczek nie dotyczą jednostek samorządu terytorialnego bądź jednostek, dla których samorząd terytorialny jest organem założycielskim lub nadzorującym.
Liberalizacja zasad dotyczących zmiany umowy
Nowela łagodzi również zakaz zmian umowy o zamówienie publiczne zawarty w art. 144 PZP, sprowadzając ograniczenia dotyczące zmian umowy jedynie do istotnych zmian umowy.
Wyższe opłaty sądowe od skarg
Opłata sądowa od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej (KIO) ma wynosić pięciokrotność wpisu od odwołania wniesionego w sprawie, której dotyczy skarga. W przypadku skargi dotyczącej czynności zamawiającego dokonanej po otwarciu ofert (np. wyboru oferty) wpis ma wynosić 5% wartość przedmiotu zamówienia, nie więcej niż 5 mln zł.
Duża nowelizacja
Kolejne zmiany do PZP (tzw. „duża nowelizacja”) weszły w życie w dniu 29 stycznia 2010 r. Najistotniejsze z nich dotyczą takich kwestii, jak:
Usługi priorytetowe oraz niepriorytetowe
Zlikwidowano nieograniczoną możliwość stosowania trybu zamówienia z wolnej ręki przy zamówieniach na tzw. usługi niepriorytetowe (w tym prawnicze). Ponadto katalog usług priorytetowych oraz niepriorytetowych (tzn. tych usług, do których stosuje się złagodzone przepisy) znajdował się dotychczas w załącznikach do dyrektyw unijnych. Obecnie katalog ten zawarty jest w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów.
Skrócenie terminów na składanie ofert
Skróceniu uległy niektóre minimalne terminy na składanie ofert. Przykładowo, minimalny termin na składanie ofert w przetargach nieograniczonych na roboty budowlane poniżej progów UE skrócono do minimum 14 dni od ogłoszenia.
Wadium
Nowela wprowadza zasadę, że wadium zwracane jest niezwłocznie po wyborze oferty najkorzystniejszej lub unieważnieniu postępowania, nawet jeżeli wykonawca został wcześniej wykluczony z postępowania lub gdy jego oferta została odrzucona. Po wyborze oferty najkorzystniejszej wadium powinno zabezpieczać jedynie ofertę wybranego wykonawcy.
Ogłoszenie o zamiarze zawarcia umowy
W trybie negocjacji bez ogłoszenia oraz w trybie zamówienia z wolnej ręki zamawiającemu przysługuje prawo do zamieszczenia w Biuletynie lub Dzienniku UE ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy z danym wykonawcą. Umożliwia to składanie środków ochrony prawnej na wybór niekonkurencyjnego trybu przez wykonawców niezaproszonych do negocjacji.
Unieważnienie postępowania
Nowela wprowadza nową przesłankę unieważnienia postępowania, a mianowicie nieprzyznanie zamawiającemu środków z budżetu UE lub EFTA, którymi miało być sfinansowane zamówienia. Warunkiem jest w tym przypadku zawarcie w ogłoszeniu lub zaproszeniu do negocjacji odpowiedniego zastrzeżenia.
Unieważnienie umowy
Unieważnienie jest możliwe w przypadkach określonych w ustawie Pzp oraz jest dokonywane przez Krajową Izbę Odwoławczą („KIO”) lub przez sąd powszechny. W innych przypadkach – niewskazanych w ustawie Pzp – nadal istnieje możliwość wystąpienia do sądu powszechnego o stwierdzenie nieważności umowy na zasadach ogólnych. KIO ma prawo zastąpić sankcję unieważnienia umowy nałożeniem na zamawiającego kar alternatywnych, tj. kary finansowej lub kary skrócenia okresu obowiązywania umowy, jeżeli utrzymanie w mocy umowy leży w interesie publicznym.
Likwidacja protestów
Nowela zlikwidowała instytucję protestów w postępowaniach wszczętych po wejściu w życie noweli (29 stycznia 2010 r.). środkiem odwoławczym, jaki przysługuje wykonawcom, jest odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej, a następnie skarga do sądu okręgowego. W postępowaniach poniżej progów unijnych odwołanie przysługuje tylko na niektóre czynności zamawiającego. W pozostałych przypadkach wykonawcy mają prawo jedynie poinformować zamawiającego o dokonanym naruszeniu prawa. Zmianie uległy terminy na wniesienie odwołania (nawet do 6 miesięcy od zawarcia umowy) oraz zasady postępowania odwoławczego. KIO uzyskała również nową kompetencję w postaci możliwości unieważnienia umowy o zamówienie publiczne, nałożenia kary finansowej na zamawiającego (w wysokości do 10% wartości wynagrodzenia wykonawcy przewidzianego w zawartej umowie), orzekania o skróceniu okresu obowiązywania umowy albo też poprzestania na stwierdzeniu naruszenia przepisów ustawy.
Uwaga! Nowe progi unijne
Od dnia 1 stycznia 2010 r. obowiązują nowe progi, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich – obecnie to wartość równa lub przekraczająca wyrażoną w złotych równowartość kwoty:
I. Dla zamawiających z sektora finansów publicznych:
125.000 euro – dla dostaw lub usług,
4.845.000 euro – dla robót budowlanych;
II. Dla innych zamawiających niż z pkt I:
193.000 euro – dla dostaw lub usług,
4.845.000 euro – dla robót budowlanych;
III. Dla zamawiających sektorowych:
387.000 euro – dla dostaw lub usług,
4.845.000 euro – dla robót budowlanych.
Nowy przelicznik euro
W dniu 1 stycznia 2010 r. weszło w życie Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie średniego kursu złotego w stosunku do euro stanowiącego podstawę przeliczania wartości zamówień.
Nowy przelicznik euro to 3,839.